معرفی انواع کابل برق- قسمت 1

کابل برق با توجه به نوع ساختار و کاربرد دردسته های مختلف از جمله تکفاز، سه فاز، کابل برق فشار ضعیف، فشار قوی، هوایی، زمینی و یا دریایی، کابل برق جریان متناوب یا جریان مستقیم و دسته بندی های دیگر تقسیم می شوند.

سیم و کابل برق به طور گسترده‌ای در مصارف صنعتی و ساختمانی کاربرد دارد. به طوری که هیچ ساختمان یا مجموعه صنعتی، مسکونی، عمومی، رفاهی وگردشگری را پیدا نمی‌کنید که در آن از سیم و کابل برق استفاده نشده باشد.

مصرف گسترده از سیم و کابل برق و ارتباط آن با محیط اشخاص حیوانات باعث می‌شود که شناخت بیشتر افراد با سیم و کابل برق ضروری باشد.

کابل‌های برق عموماً در شبکه‌های فشار ضعیف و فشار قوی استفاده می‌شوند. در مقاله معرفی انواع سیم‌های برق-قسمت 1 در مورد مفهوم ولتاژ فشار ضعیف سطح مقطع و نوع سیم‌های برق توضیح داده شد. توصیه می‌شود ابتدا مقاله معرفی انواع سیم‌های برق-قسمت1 مطالعه شود. جهت مطالعه اینجا کلیک کنید.

تعریف کابل برق

کابل برق به طور کلی شامل یک یا چند سیم برق است که به صورت مجزا عایق شده‌ و مجموعه سیم‌های برق توسط یک غلاف خارجی از محیط خارج عایق شده‌اند.

هسته کابل برق

به هادی‌های عایق شده‌ای که در درون کابل قرار دارند ، هسته کابل گفته می‌شود. هسته کابل برق می‌تواند از رشته‌های هادی افشان، نیمه افشان و مفتولی تشکیل شده باشد.

همچنین هسته کابل می‌تواند دارای شکل دایره‌ای، بیضوی ، دایره توخالی و یا سکتور (قطاعی) باشد که در این صورت در جدول مشخصات کابل، کابل برق با مقطع دایره با حرف r و کابل برق با مقطع قطایی با حرف s نمایش داده می‌شود همچنین کابل برق با هسته افشان با حرف m و کابل برق با هسته مفتول با حرف e نمایش داده می‌شود. مقطع بیضوی و گرد توخالی هم به ترتیب با حروف o و h نمایش داده می‌شوند.

ولتاژ اسمی کابل برق به ۵ گروه ۰/۶ تا ۱ کیلوولت، ۳ تا ۶/۶ کیلوولت، ۶ تا ۱۰ کیلوولت، ۱۲ تا ۲۰ کیلو ولت ، ۱۸ تا ۳۰ کیلوولت تقسیم می‌شود.

کابل‌های برق فشار قوی یا فشار ضعیف با توجه به نوع کاربری، نوع نصب، محل نصب، شرایط بهره‌برداری و ولتاژ اسمی دارای لایه‌های حفاظتی مختلفی می‌باشند.

لایه‌های حفاظتی شامل شیلد، غلاف، زره(آرمور) ولایه های عایقی می باشند.

حفاظ فلزی (metallic screen)

حفاظ یا شیلد کابل برق شیلد یک حفاظ فلزی از یک یا چند نوار از جنس هادی مس یا آلومینیوم یا سیم‌های هم مرکز مسی و یا ترکیبی از هر دو اینها است. کاربرد حفاظ فلزی حفاظت کابل از نیروهای مکانیکی و در کابل های کنترل و جریان ضعیف مانند کابل شبکه، کابل آنتن و غیره، جلوگیری از تاثیر امواج الکترومغناطیس و یا تاثیر میدان‌های الکتریکی ناشی از عبور جریان برق و سیم‌ها و کابل‌ها مجاور می‌باشد.

غلاف کابل (sheath)

غلاف یک لایه از جنس هادی یا نیمه هادی است که می‌تواند بسته به نوع کاربری و شرایط بهره‌برداری از نوع PVC، مس، سرب، فولاد و یا آلومینیوم انتخاب شود.

هدف استفاده از غلاف در کابل‌های برق فشار ضعیف و یا فشار قوی جلوگیری از آسیب دیدن و حفاظت عایق اولیه و هسته کابل در اثر عوامل و ضربات مکانیکی همچنین جلوگیری از نفوذ رطوبت به داخل کابل می‌باشد.

زره (armour)

زره کابل می‌تواند از سیم‌هایی با مقطع گرد و یا تخت و یا نوار باشد. زره به منظور حفاظت کابل در برابر نیروهای مکانیکی کششی و خمشی استفاده می‌شود.

زره از فولاد گالوانیزه مس یا مس قلع اندود آلومینیوم و یا آلیاژ آلومینیوم ساخته می شود. در هنگامی که از زره فولادی استفاده می‌شود برای تامین حداقل رسانایی، امکان استفاده از سیم‌های مسی بین زره فولادی وجود دارد.

انتخاب جنس زره، علاوه بر اینکه از نظر ایمنی مکانیکی باید مورد توجه قرار گیرد، از نظر ایمنی الکتریکی نیز حائز اهمیت است.

زره در کابل‌های تک رشته در شبکه فشار ضعیف AC باید از مواد غیرمغناطیسی باشد، مگر اینکه از جنس دیگری با ساختار خاص استفاده شده باشد. برای کابل‌های برق تک رشته فشار ضعیف استفاده از زره آلومینیومی پیشنهاد می‌شود.

روکش جدا کننده ( separation sheath)

هنگامی که در یک کابل برق از دو لایه فلزی زیرین و فوقانی که از دو جنس مختلف می‌باشند استفاده می‌شود بین لایه‌ها یک روکش اکسترود شده عموماً از جنس PVC یا PE استفاده می‌شود.

روکش نهایی (over sheath)

تمام کابل‌ها باید دارای یک روکش فوقانی به عنوان روکش نهایی از ترکیبات گرمانرم مانند

PVC یا پلی اتیلن بدون هالوژن و کشسان مانند پلی کلروپرن و … باشد.

روکش نهایی عموماً به رنگ مشکی ساخته می‌شود، مگر در مواقعی که توافقی بین خریدار و سازنده بسته به شرایط خاص محیطی صورت گرفته باشد که کابل در این صورت کابل به رنگ دیگری ساخته می‌شود.

باید در نظر داشت که درصورتی که کابل برای کاربردهای خاصی انتخاب می‌شود که ممکن است از ترکیبات شیمیایی استفاده شود این ترکیبات نباید دارای مواد مضر برای انسان یا محیط زیست باشند.